Orale tumoren zijn meestal plaveiselcelcarcinomen. Ze kunnen worden onderverdeeld in orofaryngeale en mondholte tumoren. In de laatste 10 jaar is in de westerse wereld een toename te bespeuren van orofaryngeale tumoren, terwijl de prevalentie van mondholtetumoren stabiel blijft of wellicht iets afneemt. De orofaryngeale tumoren lijken een relatie te hebben met de aanwezigheid van het human papillomavirus (HPV), terwijl deze relatie met mondholte tumoren veel minder duidelijk is. Het doel van dit systematisch literatuuronderzoek was het verband te onderzoeken tussen het voorkomen van orale tumoren en seksueel gedrag.

Op basis van bestaande richtlijnen zijn zowel observatie- als interventie-onderzoeken geïncludeerd die in hun resultaten melding maken van een associatie tussen het voorkomen van orale tumoren en seksueel gedrag. De kwaliteit van de onderzoeken werd door 2 onafhankelijke beoordelaars bepaald. Van de 513 beschikbare artikelen, voldeden 21 artikelen over 20 onderzoeken aan de inclusiecriteria. De 2 cohortonderzoeken waren van gemiddelde kwaliteit, de 18 case-controlonderzoeken werden als zwak beoordeeld. De onderzoeken verschilden aanzienlijk in opzet, methodologie en gerapporteerde aspecten van seksueel gedrag. Een kwantitatieve meta-analyse bleek niet mogelijk. De resultaten lieten een diffuus beeld zien. In het algemeen werd een verhoogd risico gevonden op orale tumoren bij het hebben van meer seksuele partners en het praktiseren van orale seks. In 2 andere onderzoeken werd dit verband juist ontkracht. In 2 onderzoeken was een verhoogd risico te zien bij homoseksuele relaties en 1 vond een verhoogd risico bij mannen die een partner hadden met baarmoederhalskanker. Incidentele relaties die gevonden werden in samenhang met het voorkomen van orale tumoren waren: jongere leeftijd waarop voor het eerst geslachtsgemeenschap plaatsvond, aantal partners waarmee orale seks werd bedreven, het bedrijven van orale-anale seks en het aantal partners waarmee dat plaatsvond.

Geconcludeerd werd dat het huidige bewijs voor seksueel gedrag als risicofactor voor orale tumoren gelimiteerd en inconsistent is. Het lijkt erop dat het aantal seksuele partners en het bedrijven van orale seks als grootste risicofactor kunnen worden bestempeld.

Bron

• Chancellor JA, Ioannides SJ, Elwood JM. Oral and oropharyngeal cancer and the role of sexual behaviour: a systematic review. Community Dent Oral Epidemiol 2017; 45: 20–34.