Gerodontologie

Dé typische oudere bestaat niet. Ouderen vormen een heterogene groep in de samenleving die naar functionaliteit grofweg kan worden verdeeld in zelfredzamen, kwetsbaren en onzelfredzamen. Kwetsbaren hebben een deel van hun zelfredzaamheid verloren, maar zijn wel in staat met mantelzorg en eventueel vrijwillige of professionele thuiszorg een zelfstandig bestaan te leiden. Onzelfredzamen zijn (nagenoeg) volledig afhankelijk van professionele thuiszorg of verblijven in een verzorgings- of een verpleeghuis.

Voor goede mondzorgverlening aan ouderen draait het voor een mondzorgverlener niet om uitgebreide kennis van de beschikbare technische behandelnoviteiten, maar om gedegen kennis van normale veroudering, pathologische veroudering, systemische ziekten, (bijwerkingen van) medicamenten, communicatie met ouderen en met hun verzorgers, communicatie met ouderen die zich niet of moeilijk kunnen uiten en om ervaring in het opstellen van mondzorgplannen. Om behulpzaam te zijn bij het opstellen van mondzorgplannen zijn in de loop der jaren diverse concepten ontwikkeld die de behandelingsbehoefte en/of de behandelnoodzaak als uitgangspunt nemen en soms gebruikmaken van (ingewikkelde) schema’s. Elk van deze concepten heeft zijn voor- en nadelen. De 2 grote problemen bij het opstellen van een mondzorgplan voor een oudere zijn de complexiteit van de algemene en de orale conditie en de onzekerheid. Onzekerheid doet zich voor bij het bepalen van het belang van een oraal probleem voor de gezondheid, het welbevinden en de levenskwaliteit van de desbetreffende oudere, bij de beslissing of om die reden behandeling is geïndiceerd en welke behandeling dan het meest doelmatig is en bij de afweging of de belasting van de behandeling opweegt tegen het profijt dat de oudere ervan zal hebben.

Sommige concepten presenteren ook richtlijnen voor het nemen van beslissingen op het niveau van een individueel gebitselement. Een gebitselement wordt bijvoorbeeld als strategisch beschouwd als het zelfstandig of ten dienste van andere gebitselementen een functie heeft, als het na extractie een essentiële behandeling zou blokkeren en als het nodig is om voldoende occlusale eenheden te behouden.

Het artikel bevat een casus die veel van de genoemde aspecten illustreert.

Bron

Ettinger RL. Treatment planning concepts for the ageing patient. Aust Dent J 2015; 60 (Suppl. 1): 71-85.