Volgens recente theorieën verlaagt hogere opleiding het risico op dementie. Een plausibele verklaring hiervoor zou zijn dat hoger opgeleiden, in vergelijking met lager opgeleiden, een gezondere leefstijl hebben en een zogenoemde cognitieve reserve. Onder dit laatste wordt verstaan het behoud van acceptabele cognitie ondanks duidelijke pathologie van de hersenen. Dit onderzoek vergeleek verschillende operationalisaties van het begrip opleiding in relatie tot de incidentie van dementie.

Er werd een epidemiologisch onderzoek uitgevoerd naar dementie en cognitieve beperkingen bij een representatieve steekproef van de inwoners van Leipzig die 75 jaar of ouder waren. Deze ouderen werden in de periode 1997-1998 uitgenodigd tot deelname aan een thuisinterview door een psycholoog of een arts met vragenlijsten over sociaaldemografische en medische gegevens, de gevolgde opleiding en cognitief functioneren. Informatie over de gevolgde opleiding werd met 4 methoden geregistreerd: 1. aantal jaren onderwijs, 2. basis-, middelbaar, hoger of universitair onderwijs, 3. International Standard Classification of Education, 4. Comparative Analysis of the Development and Structure of Educational Systems. Daarna werd met tussenpozen van 1,5 jaar het interviewdeel over cognitief functioneren 5 keer herhaald en tot slot ook nog na 15 jaar. Uiteindelijk waren van 938 participanten de benodigde onderzoeksgegevens beschikbaar.

In de vervolgperiode van 15 jaar ontwikkelden 189 participanten dementie (20,1%). De incidentie van dementie was statistisch significant gecorreleerd met vrouwelijk geslacht, alleen wonen, verblijf in een woonzorgcentrum, doorgemaakt cerebrovasculair accident en lage opleiding. Van de 4 verschillende operationalisaties van opleiding bleek alleen de eerste, het aantal jaren onderwijs, statistisch significant beschermend tegen dementie. De kritische grenswaarde was 10 jaar. Binnen de tweede operationalisatie, onderscheid tussen basis-, middelbaar, hoger en universitair onderwijs, was na correctie voor andere onderzoeksvariabelen alleen de categorie hoger onderwijs beschermend voor dementie.

Vervolgonderzoek zou zich moeten richten op het bepalen van het in dit verband optimale opleidingsniveau. Dat is het opleidingsniveau met de grootst mogelijke kans om dementie buiten de deur te houden.

Bron

• Then FS, Luck T, Angermeyer MC, Riedel-Heller SG. Education as protector against dementia, but what exactly do we mean by education? Age Ageing 2016; 45: 523-528.