Gerodontologie

Ouderenmishandeling kan gaan over fysiek, psychisch en seksueel geweld of misbruik, verwaarlozing en financiële uitbuiting. Naar schatting heeft 10% van de ouderen in de Verenigde Staten op de een of andere wijze te maken gehad met een vorm van ouderenmishandeling. Het literatuuroverzicht in dit artikel geeft een wereldwijd beeld van de prevalentie, de risicofactoren en de gevolgen van ouderenmishandeling.

In 6 elektronische literatuurdatabases is met 9 trefwoorden gezocht naar relevante Engelstalige artikelen. Geëxcludeerd werden casusbeschrijvingen, onderzoeken bij mensen jonger dan 60 jaar en kwalitatieve onderzoeken.

Door de grote variëteit in definities, onderzoeksmethoden en cultuur is er geen homogeniteit in de gevonden gegevens. In de Amerikaanse continenten varieerde de prevalentie van 10% onder cognitief gezonde tot 47% onder demente ouderen. Europa liet prevalenties zien van 2% in Ierland tot 61% in Kroatië. In Azië varieerden de prevalenties van 36% in China tot 14% in India. Slechts 2 onderzoeken zijn uitgevoerd in Afrika met prevalenties van 30% en 44% als resultaat. Veelvuldig gevonden risicofactoren bij de ouderen in kwestie zijn fysieke en cognitieve beperkingen en psychosociale problemen. De slachtoffers waren vaker verdrietig, consulteerden vaker zorgverleners en bezochten vaker (een afdeling spoedeisende hulp van) een medisch centrum dan ouderen in het algemeen. Twee longitudinale onderzoeken vonden zelfs een verband tussen ouderenmishandeling en vroegtijdige sterfte.

Ondanks de relatief grote prevalentie van ouderenmishandeling is amper onderzocht hoe slachtoffers kunnen worden ondersteund en beschermd. Omdat ze vroeg of laat met hun fysieke en/of psychische verwondingen in aanraking komen met een zorgverlener, moeten zorgverleners in staat zijn symptomen van ouderenmishandeling te herkennen en hierop adequaat te reageren. Een dilemma daarbij is of en wanneer een zorgverlener de persoonlijke wens van een oudere om geen actie te ondernemen, moet negeren. Dit dilemma is kleiner wanneer het slachtoffer niet (meer) in staat blijkt zelfstandig verantwoorde beslissingen te nemen.

Ouderenmishandeling is wereldwijd een beschamend maatschappelijk probleem dat attentie en zo nodig ingrijpen vereist van betrokken zorgverleners.

Bron

Dong XQ. Elder abuse: systematic review and implications for practice. J Am Geriatr Soc 2015; 63: 1214-1238.