J.R. Overman.Adipose stem cells for bone tissue engineering in a human maxillary sinus floor elevation model:studies towards clinical application
Amsterdam: Vrije UniversiteitAmsterdam, 2015
192 bl., geïll.
ISBN 978 946 108 8406

Het proefschrift van Janice Overman trok – als verwoed amateur-gitarist – gelijk mijn aandacht vanwege de mooie gitaar die de kaft opsiert. Inhoudelijk is het eveneens een interessant werk. Bij het optreden van een groot botdefect zal soms een calciumfosfaat botvervanger gebruikt moeten worden. Zo ook bij een sinusbodemelevatie, om bij significant geslonken kaken weer voldoende kaakbothoogte te verkrijgen, voorafgaand aan het plaatsen van een tandwortel­implantaat.

In deze thesis wordt de sinusbodem­elevatie­procedure uitgebreid beschouwd. Daarbij heeft de promovenda vooral gekeken naar het verbeteren van het botsubstituut door het toevoegen van de groeifactor BMP-2 en door het gebruik van stamcellen die botvorming kunnen induceren. Deze stamcellen werden niet gewonnen uit bot of beenmerg, zoals meestal gebruikelijk is, maar uit vetweefsel. Eerdere onderzoeken naar het gebruik van stamcellen waren gecompliceerd doordat er een variabele periode van minimaal enkele weken nodig was tussen het winnen van de cellen bij de patiënt en het terugplaatsen van deze cellen tijdens het uitvoeren van de sinus­bodemelevatie. Bij het gebruik van stamcellen uit vet zou de gehele klinische aanpak echter in 1 enkele aansluitende procedure doorlopen kunnen worden. Vooral omdat ook is aangetoond dat de cellen zeer kort, slechts 15 minuten, met de groei­factor behandeld hoeven te worden om tot botvorming over te gaan. Vervolgens beschrijft Overman een aantal humane klinische onderzoeken waarbij diverse botsubstituutmaterialen werden vergeleken. Het daadwerkelijk testen van de stamcellen bij de mens is echter op dit moment nog niet bereikt.

Al met al is dit proefschrift actueel, helder geschreven en mooi geïllustreerd. Vooral defocus op een aanpak die niet alleen weten­schappelijk solide is maar die ook snel klinisch relevant kan zijn, maakt deze thesis zeker de moeite van het lezen waard, zowel voor onderzoekers als voor clinici die een blik in de nabije toekomst willen werpen.