Bij de voorbereiding van dit themanummer over stress en veerkracht werd in een kleine brainstormsessie, genoeglijk gezeten in de zonnige tuin van de hoofdredacteur, nagedacht over mogelijke invalshoeken die voor dit thema relevant zouden kunnen zijn. We zouden het over tandartsen hebben en hoe het is gesteld met de werkdruk en het burn-outrisico. Is het instroompercentage vrouwen in het vakgebied terug te zien in de werkbeleving van tandartsen en wat is het effect van de ketenvorming hierop? Met medewerking van de afdeling Onderzoek van de KNMT kon afgelopen jaar door de inmiddels afgestudeerde Mina Asadi een ‘voorzichtige’ inventarisatie van dit onderwerp beschreven worden.

Dus tandartsen zouden we onder de loep nemen, dat was duidelijk. Dit zou ook een goed onderwerp zijn om aan de hand van casuïstiek een aantal overwegingen mee te geven. Amber Denekamp en Joseph Wouters waren bereid een paar voorbeelden uit hun praktijk als arbeidsdeskundige te beschrijven. Ik kreeg de indruk dat er stof te over was om alleen daarmee al een themanummer te verzorgen.

Sprekend over tandartsen komen natuurlijk ook de aanstaande collega’s in beeld. Hoewel menigeen achteraf terugkijkt op de studietijd als “de tijd van je leven”, blijkt keer op keer dat de huidige generatie studenten te kampen heeft met een hoge mate van stress. Alhoewel universitaire gezondheidspsychologen dit beeld ook weer nuanceren. Een zeer recente scriptie van Maniesha Bhagwandat en Hyelim Song, die deze problematiek onder hun medestudenten bij ACTA in kaart hadden gebracht biedt gelukkig een adequaat beeld over het welzijn van de huidige tandheelkundestudent.

Stress en mondgezondheid

Daarnaast wilden we ook nadrukkelijk de patiënt bij dit themanummer betrekken. Zou er aantoonbaar bewijs zijn voor de aanname dat bij stress, de spanning zich vertaalt in kaakgewrichtsklachten? En is er evidence voor de aanname dat bij een gestrest mens het parodontium te lijden heeft? Wendy Knibbe en Frank Lobbezoo van de Sectie Orofaciale Pijn en Disfunctie (ACTA) kwamen met een doorwrocht overzicht van wat bekend is aangaande stress, gewoonten en temperomandibulaire disfunctie. Datzelfde deden Luciano Pitzurra en Bruno Loos van de sectie Parodontologie (ACTA) over de impact van stress op het parodontium. Over beide onderwerpen vindt u in dit themanummer de actuele stand van zaken.

En dan was er nog het plan een poll over stressbeleving te houden onder NTVT-lezers. De uitkomsten hiervan vindt u terug op pagina 342-343. Nog meer plannen? Jazeker, een podcast over dit thema is bij het verschijnen van deze editie beschikbaar en binnenkort ook een NTVT DentTalk Webinar. Beide communicatievormen bedienen een enorm publiek. Podcasts en webinars zijn, met daarbij het tijdschrift, onder de huidige corona-omstandigheden zo ongeveer de enige vormen van bij- en nascholing die we kunnen volgen. Gelukkig wordt dat door de beroepsgroep massaal aangegrepen.

Het Coronavirus

Ten tijde van de zonnige brainstorm over dit themanummer kon niemand nog bevroeden met welke vormen van stress we momenteel te kampen zouden hebben. In ons persoonlijk leven: zorgen om gezondheid, om vereenzamende dierbaren, voor sommigen zelfs verlies van dierbaren…. In de praktijk: financiële zorgen vanwege beperkende maatregelen, de vrees besmet te kunnen raken, of dat patiënten besmet zullen raken na heropening van de praktijk. Voor studenten stress vanwege studievertraging. Het zijn grote zorgen. Wat dit doet met het welzijn van tandartsen en met patiënten? Daarover hopen we in de nabije toekomst te kunnen berichten. Ja, we ervaren stress. Maar: we beschikken ook over veerkracht!

Tot slot, ik vind het een eer uitgenodigd te zijn door de redactie om voor u deze onderwerpen bij elkaar te mogen brengen. Dank aan alle auteurs en het fantastische redactiebureau. Ik geloof oprecht dat er voor iedereen in deze editie iets te vinden is. Nieuwe informatie, maar ook, aanknopingspunten of overwegingen voor het eigen welzijn bij het werken in de mondzorg of tijdens de studie. Ik eindig met de wens die ik de afgelopen maanden in elke e-mail aan studenten heb gezet: Blijf gezond!

dr. Ronald Gorter, gastredacteur