De tong is betrokken bij hoesten. Verminderde hoestkracht kan aspiratiepneumonie induceren. Onderzoekers poogden een relatie te vinden tussen tongreiniging en hoestkracht.

Minimaal 65-jarige verpleeghuisbewoners werden uitgenodigd als participanten. Demografische gegevens werden verzameld met een vragenlijst. De Barthel-index werd gebruikt om de fysieke vermogens van de participanten in kaart te brengen. Vervolgens werden de participanten aselect verdeeld in een interventie- en een controlegroep. Alle participanten kregen van verzorgenden gedurende 4 weken ’s ochtends en ’s avonds de in het verpleeghuis gebruikelijke mondverzorging. In de interventiegroep vond als extra maatregel tongreiniging plaats met een slijmvliesborstel. Om de effectiviteit van de interventie vast te stellen, werd als uitkomstvariabele de maximale kwantiteit van uitademingslucht na maximale inademing gemeten met een elektronisch apparaat dat longfuncties meet, een zogenoemde spirometer. In beide groepen vond deze meting plaats voorafgaand aan, direct na en 3 maanden na de interventie. Telkens werd 3 keer gemeten en de hoogste score werd gebruikt.

In de interventiegroep was de gemiddelde leeftijd van de 43 vrouwen en 14 mannen 86,8 ± 7,9 jaar. De 39 vrouwen en 13 mannen van de controlegroep hadden een gemiddelde leeftijd van 85,7 ± 8,3 jaar. Naar geslacht, leeftijd, lichaamslengte, lichaamsgewicht, Barthel-index en vooraf gemeten kwantiteit van uitademingslucht waren de 2 groepen niet statistisch significant verschillend. Na de interventie bleek de kwantiteit van uitademingslucht in beide groepen aanmerkelijk groter dan voor de interventie, maar in de interventiegroep statistisch significant groter dan in de controlegroep. Bij evaluatie van 52 participanten van de interventiegroep 3 maanden na de interventie was de kwantiteit van uitademingslucht statistisch significant kleiner dan direct na de interventie, maar nog steeds statistisch significant groter dan voorafgaand aan de interventie.

Mondverzorging met als extra maatregel tongreiniging zorgde voor een grotere kwantiteit van uitademingslucht en dus voor een grotere hoestkracht. Omdat een goede hoestkracht beschermend werkt tegen aspiratiepneumonie mag worden aangenomen dat tongreiniging een indirect preventief effect heeft op aspiratiepneumonie.

Bron

• Izumi M, Takeuchi K, Ganaha S, Akifusa S, Yamashita Y. Effects of oral care with tongue cleaning on coughing ability in geriatric care facilities: a randomised controlled trial. J Oral Rehabil 2016; 43: 953-959.