Veel onderzoek is verricht naar veroudering van de speekselklieren en naar wijziging van de speekselsecretiesnelheid tijdens het ouder worden. Een valide conclusie heeft dit echter nog niet opgeleverd. Dit onderzoek had als doelstelling een wetenschappelijke conclusie te formuleren door een meta-analyse uit te voeren van de beschikbare, kwalitatief verantwoorde literatuur.

Literatuurbronnen waren 6 elektronische bestanden van artikelen en proefschriften. Het ging om publicaties tot en met juni 2013 en de gebruikte trefwoorden waren ‘saliva’, ‘salivation’, ‘secretion’, ‘aged’, ‘aging’, ‘normal’ en ‘disease-free’. De participerende proefpersonen moesten vrij van sys­temische ziekten en minimaal 18 jaar oud zijn. Publicaties over onderzoek van een behandeling of een medicament werden alleen geïncludeerd als voorafgaand aan de interventie speekselsecretiesnelheden waren gemeten. Na de zoekactie lazen 2 onderzoekers de samenvattingen voor een eerste selectie. Van de geselecteerde publicaties en van de publicaties waarover na beoordeling van de samenvatting twijfel over inclusie bestond, lazen zij de volledige tekst. Een derde onderzoeker nam de beslissing over in- of exclusie als de 2 onderzoekers geen overeenstemming bereikten. Uit de geïncludeerde publicaties werden gegevens verzameld over onderzoeksontwerp, aantal en kenmerken van de proefpersonen, medicatiegebruik en secretiesnelheden in rust of na stimulatie van de verschillende typen speeksel. Om vergelijking van leeftijdsgroepen mogelijk te maken, werd onderscheid gemaakt tussen 18- tot en met 40-jarigen en 60-plussers. Als groepen onder en boven een bepaalde leeftijdsgrens werden vergeleken, bijvoorbeeld 65 jaar, werd de publicatie geëxcludeerd.

De onderzoekers includeerden 47 publicaties. Totaalspeeksel en de combinatie van speeksel uit de glandulae submandibulares en sublinguales, beide gesecerneerd zowel in rust als na stimulatie, bleken in de meta-analyse bij ouderen een statistisch significant lagere secretiesnelheid te hebben dan bij jongeren. Dit in tegenstelling tot rust- en gestimuleerd speeksel van de glandulae parotideae en van de mucosale glandulae. De vastgestelde verschillen waren onafhankelijk van medicatiegebruik.

Veroudering heeft dus een bewezen negatieve invloed op de speekselsecretiesnelheid, maar deze invloed is wel speekselklierspecifiek.

Bron

Affoo RH, Foley N, Garrick R, Siqueira WL, Martin RE. Meta-analysis of salivary flow rates in young and older adults. J Am Geriatr Soc 2015; 63: 2142-2151.