Tijdens bijna elke tandheelkundige behandeling worden aerosolen en spatten geproduceerd, bijvoorbeeld bij het gebruik van de meerfunctietip. Deze (zeer kleine) vloeistofdruppeltjes zijn een potentiële bron van besmetting. Een groep Japanse wetenschappers heeft een nieuwe methode onderzocht om de verspreidingspatronen van de aerosolen snel inzichtelijk te maken. Ze gebruikten hiervoor bioluminescentie van adenosinetrifosfaat (ATP), een molecuul dat in alle levende micro-organismen aanwezig is. Deze testmethode wordt al langer toegepast in de voedingsindustrie om daar contaminatie met micro-organismen te onderzoeken.

De onderzoekers lieten 10 studenten mondhygiënebehandelingen van 10 minuten uitvoeren (ultrasoon scalen met aansluitend polijsten). Voorafgaand werden monsters genomen van de verschillende oppervlakken in de omgeving waaronder het mondneusmasker, de veiligheidsbril, verschillende delen van de kleding van de behandelaren en de beschermbril van patiënten. Na afloop van de behandeling werden opnieuw monsters genomen van de verschillende oppervlakken waarbij een even groot oppervlak gesampled werd. De hoeveelheid ATP op de monsters werd direct bepaald met een lumitester (ATP bioluminescentie uitgedrukt in relatieve lichteenheden; RLU’s). Ook werden er monsters selectief gekweekt op orale Streptococci.

De RLU’s van alle geteste oppervlakken namen na de mondhygiënebehandeling statistisch significant toe (p < 0,001). De grootste hoeveelheid RLU’s werd gevonden op de beschermbrillen van de patiënten en daarna op de persoonlijke beschermingsmiddelen. Alle monsters bevatten orale Streptococci, zodat verondersteld kan worden dat (een deel van) de gemeten contaminatie van plaque en speeksel afkomstig is.

In dit eerste onderzoek naar aerosolen en spatten met behulp van ATP-bioluminescentie wordt duidelijk dat patiënten en behandelaars tijdens mondhygiënebehandelingen gecontamineerd raken met micro-organismen uit de mond. De onderzoekers vergeleken de aantallen RLU’s niet met totale hoeveelheden micro-organismen door bijvoorbeeld aselectieve kweekmethoden. Echter, veel bacteriën kunnen niet gekweekt worden, waardoor deze testmethode nieuwe informatie geeft die niet eenvoudig op een andere manier verkregen kan worden.

Conclusie. ATP bioluminescentie blijkt een veelbelovend hulpmiddel voor het (snel) monitoren van oppervlakbesmettingen. De relatief hoge contaminatiescores op de beschermbril van de patiënten en de persoonlijke beschermingsmiddelen van de behandelaars geeft het belang aan van deze hulpmiddelen in de mondzorg.

Bron

Watanabe A, Tamaki N, Yokota K, Matsuyama M, Kokeguchi S. Use of ATP bioluminescence to survey the spread of aerosol and splatter during dental treatments. J Hosp Infect 2018; 99: 303-305.