Om de vervelende gevolgen van gevorderde cariëslaesies te voorkomen, zouden niet-dentaal geschoolde zorgverleners een eenvoudig instrument moeten hebben waarmee zij cariëslaesies in een vroeg stadium kunnen detecteren en vervolgen. De eerste doelstelling van dit onderzoek was te bepalen of optische coherentietomografie een voor dit doel geschikte methode is. Het tweede onderzoeksdoel was het bij een groep zelfstandig wonende 65-plussers bepalen van de prevalentie van cariëslaesies die zich in een vroeg stadium van ontstaan bevinden.

De participanten waren 64 betande vrijwilligers. Een tandarts die ervaren was op het gebied van cariësdetectie beoordeelde de (pre)molaren van deze 64 participanten. Scoremogelijkheden waren: geen aanwijzing voor aantasting van occlusaal glazuur (score 0), kleine witte of bruine verkleuring in een occlusale put of fissuur (score 1), duidelijke witte of bruine verkleuring in een occlusale put of fissuur (score 2), duidelijke aantasting van glazuur, maar niet van dentine (score 3), duidelijke aantasting van glazuur en dentine met een vieze cariëslaesie (score 4+). Vervolgens werd bij iedere participant van 4 (pre)molaren met de hoogste en van 2 (pre)molaren met de laagste score een optische coherentietomografische scan gemaakt. Voor de intensiteit van gereflecteerd licht werd met behulp van computersoftware een grenswaarde gehanteerd. Metingen onder deze grenswaarde werden geïnterpreteerd als gaaf, maar vanaf deze grenswaarde werd de diagnose cariës gesteld.

De metingen op de optische coherentietomografische scans hadden een sensitiviteit van 95% door 97 correcte diagnosen van 102 cariëslaesies en een specificiteit van 86% door 91 correcte beoordelingen van 106 gave gebitselementen. Meer dan de helft van de participanten had ten minste 1 gebitselement met score 1, dat wil zeggen een cariëslaesie in een bijzonder vroeg stadium van ontstaan.

Cariëslaesies in een vroeg stadium van ontstaan waren bij deze ouderen geen uitzondering. Met optische coherentietomografie lijkt vroegtijdige cariësdetectie door niet-dentaal geschoolde zorgverleners goed mogelijk. Nadeel is dat de benodigde apparatuur duur is. Verdere pogingen om voor dit doel eenvoudige en goedkope apparatuur te ontwikkelen, lijken zinvol.

Bron

• Holtzman JS, Kohanchi D, Biren-Fetz J, et al. Detection and proportion of very early dental caries in independent living older adults. Lasers Surg Med 2015; 47: 683-688.