Houtskool is feitelijk de verkoling van hout. Hout wordt daarvoor op zodanige wijze verhit dat slechts een beperkte hoeveelheid zuurstof kan toetreden. Het grootste deel van het hout verbrandt dan niet en de vluchtige bestanddelen verdampen. In tegenstelling tot hout, dat uit complexe moleculen bestaat, is houtskool nagenoeg zuivere koolstof. Naast de trend van natuurlijke producten als kurkuma, aloë vera en propolis is het populair de zogenoemde actieve koolstof in tandpasta’s te verwerken. Het is niet nieuw; in het verleden werden verbrande ossenhoeven gebruikt voor mondverzorging en ook Hippocrates zag er een rol in voor koolstof.

In een artikel van Brooks en collega’s bestaande uit 2 onderzoeken werd zowel de wetenschappelijke literatuur bekeken als daadwerkelijk 50 beschikbare tandpasta’s met koolstof. In het systematisch literatuuronderzoek werden 13 artikelen gevonden waarvan er in 7 geen controlegroepen waren. In de 6 overgebleven cross-sectionele onderzoeken werd uiteindelijk in 2 een cariësreductie gevonden, in 1 was de conclusie dat er geen verschil was en in 3 onderzoeken concludeerde men dat er een toename in cariës en glazuurabrasie was. Van de 50 online bestelde producten bleken slechts enkele tandpasta’s met koolstof laag abrasief te zijn en veelal geen fluoride te bevatten. De auteurs adviseren mondzorgverleners patiënten te informeren over de veelal niet bewezen producteigenschappen die fabrikanten van dergelijke tandpasta’s claimen. Zij gaan nog een stap verder door aan te geven dat er sprake is van een mogelijke verhoogd cariësrisico door het ontbreken van fluoride of het inactief maken ervan. Ook dit is geen nieuw standpunt, vullen de auteurs zichzelf aan, want ruim 70 jaar geleden zag de American Dental Association al tot 2 keer toe geen reden om koolstofhoudende tandpasta’s aan te merken als ‘accepted dental remedies’.

Conclusie. Zonder tandpasta’s met actieve houtskool ‘zwart’ te willen maken, blijkt er vooralsnog vrijwel geen wetenschappelijke basis te zijn om deze aan patiënten te adviseren.

Bronnen

Brooks JK, Bashirelahi N, Reynolds MA. Charcoal and charcoal-based dentifrices: A literature review. J Am Dent Assoc 2017; 148: 661-670.
Brooks JK, Bashirelahi N, Reynolds MA. More on charcoal and charcoalbased dentifrices. J Am Dent Assoc 2017; 148: 785.